A psychosomatic illness originates from emotional stress and manifests in the body as physical pain and other symptoms. Usually when a person’s immune system is compromised due to stress.
A common misconception is that a psychosomatic condition is imaginary or “all in someone’s mind”. I have seen the patient comes with files of lots of investigations – all are normal usually. The relatives now either start telling the patient, all of your investigations are normal so you are perfectly normal...all this is made up by you or they keep on changing the doctors. Patient gets an added frustration as they get a feeling that no one is able to understand the patient. Yes.... though the investigations are normal, he is still suffering
All the tests are designed to assess normal functioning of different organs & chemicals in our body. Here in this case, all the organs are functioning normal. So there is no problem in physiological function of any organ. The term psychosomatic refers to real physical symptoms that arise from the mind and are influenced by emotions rather than a specific organic cause in the body such as injury or infection.
Mind & body are not separate actually. As an example, let’s see a cooker. When steam is generated it gives whistle. If we don’t allow the whistle n press the lid tightly, the pressure will build up and up until the lid blows off or the cooker will break at its weakest point i.e. valve. The human equivalent would be holding emotions. What will happen? The same goes for people. Someone who is under stress and not able to “vent” their emotions or who tries to “keep
it all in” will eventually reach an emotional breaking point. If one of your body systems is weakened, this is where a stress-related illness is most likely to develop. If your weakest point physically is your head, you’ll develop headache or backache or Urticaria or frequent colds and flu.
This is not to say that the physical symptoms you experience should only be dealt with from a mental health standpoint. As noted, the physical symptoms of psychosomatic illness are real. The pain you feel in your back isn’t just felt in your brain, but the chemical secretions that begin with stress may lead to actual inflammation in your back muscles
This is not to say that the physical symptoms you experience should only be dealt with from a mental health standpoint. As noted, the physical symptoms of psychosomatic illness are real. The pain you feel in your back isn’t just felt in your brain, but the chemical secretions that begin with stress may lead to actual inflammation in your back muscles
मनोकायिक आजार म्हणजे मानसिक कारणांमुळे होणारा किंवा वाढणारा शारीरिक आजार. पण खरं तर हा शारीरिक आजार नसतोच मुळी ! उदाहरणार्थ - हृदयाचा कुठलाही आजार नसताना केवळ अति ताणामुळे छातीत दुखणे.
मनोकायिक आजारासाठी बरीच कारणं असू शकतात. जसे- स्वभावविशेष, अनुवंशिकता किंवा परिस्थितीजन्य कारणे, संगोपन, अवलोकन वगैरे. मनोकायिक आजारांमुळे येणाऱ्या शारीरिक किंवा मानसिक मर्यादांचा एखाद्याच्या आयुष्यावर कमी वा जास्त प्रभाव पडू शकतो. मानसिक आजारांचा उगम भावनिक ताण किंवा हानिकारक विचारांपासून होऊन प्रकटीकरण मात्र शारीरिक लक्षणात होतं. अश्या केसेसमध्ये बऱ्याचदा अतीव ताणामुळे रुग्णाची प्रतिकारशक्ती खालावलेली असते.
मनोकायिक आजारांविषयी मोठा गैरसमज म्हणजे ते काल्पनिक असतात ! मी पाहिलंय बऱ्याचदा रुग्ण वेगवेगळ्या तपासण्यांच्या ढीगभर फाईल घेऊन येतात , ज्या नॉर्मल असतात. पण बरं वाटत नसल्यामुळे डॉक्टर बदलत राहतात. शेवटी नातेवाईक आणि परिचित सांगतात कि रिपोर्ट्स नॉर्मल आहेत म्हणजे रुग्णाला काहीच झालेलं नाहीये आणि हे सारे मनाचे खेळ आहेत. मग मात्र रुग्ण हताश होतो कारणं त्याला त्रास तर होतं असतो. आणि कुणीही समजून घेत नसतं.
सर्वसाधारणपणे सगळ्या चाचण्या ह्या शरीरातील अवयवांचे कार्य तपासण्यासाठी केल्या जातात. मनोकायिक आजारांमध्ये दिसणारी शारीरिक लक्षणं मानसिक कारणांमुळे होतात किंवा वाढतात त्यामुळे शरीरातील अवयवांमध्ये काहीही तांत्रिक बिघाड नसतो.
खरं तर मन आणि शरीर या वेगवेगळे नाहीतच. अगदी सोप्या उदाहरणाने समजून घ्यायचं तर , ज्याप्रमाणे प्रेशर कुकर मध्ये वाफ कोंडली कि ठराविक वेळेनंतर शिट्टी होते. पण जर आपण शिट्टी होऊ नाही दिली आणि झाकण घट्ट धरून ठेवलं तर मात्र
वाल्व्ह उडतो म्हणजेच कुकरच्या, तुलनेने नाजूक असलेल्या जागेतून वाफ बाहेर पडते. त्याप्रमाणेच आपल्या मनात खूप भावना, विचार कोंडून राहिले. त्याचा योग्य वेळी योग्य प्रकारे निचरा झाला नाही तर ठराविक मर्यादेनंतर स्फोट होणार हे नक्की ! तुमच्याही शरीरातील तुलनेने नाजूक संस्थेमधून हा स्फोट होण्याची शक्यता असते. जर तुमचं डोकं तुलनेने नाजूक आहे तर तुम्हाला डोकेदुखी होऊ शकते.त्याचप्रमाणे कुणाला कंबरदुखी तर कुणाला अंगावर पित्त उठू शकतं. कुणाला वारंवार सर्दी - पडसं.
दीर्घकाळ ताण-तणावाचे विविध शरीरसंस्थांवर दूरगामी दुष्परिणाम होतात. जसे- पचनसंस्था, प्रजननसंस्था, हार्ट अटॅक, मेंदूला कमी रक्तपुरवठा होणे.शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी होते. मेंदूच्या पेशीमध्ये बदल होऊन सततची चिंता, नैराश्य असे मानसिक त्रास जडू शकतात.
ताण-तणाव तर आपल्या आयुष्यातून निघून जाणार नाहीत.त्यामुळे आपणच ताण-तणावाचं योग्य नियोजन करायला हवं.आरोग्यदायी जीवनपद्धती म्हणजेच पोषक आहार, योग्य व्यायाम आणि पुरेशी झोप घेणे. तुमच्या ताणाचं योग्य कारण शोधून तणावमुक्त राहण्यासाठी शक्य तो उपाय केल्यास तुम्ही ताणाच्या दुष्परिणामांपासून स्वतःला काही प्रमाणात वाचवू शकता आणि आव्हानांना तोंड देण्यासाठी स्वतःला सक्षम बनवू शकता.
याचा अर्थ मनोकायिक आजार केवळ मानसिक आरोग्याच्या चौकटीतूनच बघावे असं अजिबात नाही बरं का ! आधी सांगितल्याप्रमाणे मनोकायिक आजारांमधील शारीरिक लक्षणे अगदी खरी असतात. ताण-तणाव वाढल्यामुळे तुमच्या मेंदूमार्फत काही रसायन स्रवली जातात, ज्यामुळे तुमच्या पाठीत दाह किंवा सूज निर्माण होते आणि म्हणूनच अशाप्रकारे होणारी तुमची पाठदुखी ही अगदी खरी असते.
क्लासिकल होमिओपॅथी मध्ये आजाराबरोबरच आजारी माणसालाही समजून घेण्यावर भर दिला जातो. प्रत्येक रुग्णाची भावनिक आणि शारीरिक लक्षणे विचारात घेऊन औषध योजना केली जाते. आजाराचे मूळ शोधून उपचार केले जातात. त्यामुळे मनोकायिक आजारावर होमिओपॅथी ही एक उत्तम उपचारपद्धती आहे.
